Freddo Cappuccino – Traditional Karditsa Style
Αντώνης Γαλανόπουλος

Για τους Ιταλούς ο cappuccino είναι ένας πρωινός καφές που πίνεται συνήθως μέχρι τις 11, μιας και θεωρούν τον καφέ με γάλα ένα σχεδόν πλήρες πρωινό. Επίσης αποφεύγουν να πίνουν καφέ με γάλα πρίν ή μετά το φαγητό, καθώς θεωρούν ότι το γάλα δε βοηθά στη σωστή πέψη. Για τους Έλληνες, εν αντιθέσει, τίποτα από αυτά δεν ισχύει και ο cappuccino τους πίνεται όλη τη μέρα.
Η συνήθεια του Έλληνα να πίνει τον καφέ του για πολλές ώρες παρήγαγε ροφήματα μακράς διάρκειας, γεγονός που ίσως βασίζεται στην επιθυμία του για δημόσια συζήτηση και επικοινωνία, αλλά και στη μεγάλη ηλιοφάνεια. Έτσι το 1951 γεννήθηκε ο “φραπές”, ο οποίος κλείδωσε σιγά-σιγά τον κλασσικό ελληνικό καφέ στα σπίτια μας. Η έξοδος στο ζαχαροπλαστείο άρχισε να συνοδεύεται από το κλασσικό πλέον “φραπόγαλο”. Ειδικά τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 ήταν ίσως το μοναδικό ρόφημα καφέ που προσφερόταν στις καφετέριες! Γλυκός με γάλα το καλοκαίρι και νες γλυκός με γάλα το χειμώνα.Θυμάμαι χαρακτηριστικά το 1985, παιδί λυκείου ακόμα, όταν πρωτοδούλεψα σε ένα από τα κεντρικά καφέ της πόλης να τον χτυπάμε στο σέικερ και συνήθως να προδίδει τη ζάχαρή του στον πάτο του ποτηριού.
Οι μηχανές του καφέ χρησιμοποιούνταν κυρίως για τον ατμό ο οποίος ήταν απαραίτητος για το “φούσκωμα” του ζεστού, στιγμιαίου ροφήματος. Αυτός ο αφρός είναι χαρακτηριστικός όλων των ροφημάτων καφέ που προτιμούμε στην Ελλάδα, και μάλιστα σε μεγάλη ποσότητα. Σα να θέλουμε να προστατεύσουμε το ρόφημα από τη σκόνη που μπορεί να συσσωρευθεί με την πάροδο της ώρας!
Ο espresso πρωτοεμφανίστηκε στην Καρδίτσα στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Υπήρχαν λοιπόν 2-3 καφετέριες που σέρβιραν ένα καλοφτιαγμένο φλυτζάνι espresso, με χαρμάνια τα οποία συνήθως προμηθεύονταν από καφεκοπτεία της Αθήνας. Εκείνη την εποχή το μόνο είδος γάλακτος που υπήρχε στις καφετέριες ήταν το εβαπορέ. Έτσι τα πρώτα ζεστά cappuccino που έγιναν στην πόλη μας περιείχαν τέτοιο γάλα. Αξίζει να σημειωθωί πως υπάρχουν και σήμερα λάτρεις του συγκεκριμένου ροφήματος!
Η ιδέα ενός κρύου ροφήματος δεν άργησε να έρθει. Μία δόση εσπρέσσο, γάλα εβαπορέ, ζάχαρη, λίγος πάγος και φυσικά όλα αυτά χτυπημένα στην ηλεκτρική φραπιέρα η οποία εδώ και χρόνια έχει αντικαταστήσει το σέικερ. Δημιουργήθηκε δηλαδή μία νέα εκδοχή του “φραπόγαλου”! Έτσι στις αρχές της δεκαετίας του ’90, με αρχική ονομασία “freddo” και ελάχιστους να γνωρίζουν πως σημαίνει απλά “κρύο”, άρχισε να συναγωνίζεται τον φραπέ.
Στις αρχές του 2000 το freddo είχει πάρει ένα σεβαστό μερίδιο στην κατανάλωση καφέ. Μάλιστα στην Καρδίτσα το freddo cappuccino ξεκίνησε να παρασκευάζεται ανακατεμένο με γάλα εβαπορέ και όχι με αφρόγαλο, πράγμα που δε συναντάται σε καμία άλλη πόλη της Ελλάδας. Τώρα πια τα κρύφα ροφήματα με βάση τον espresso είναι σχεδόν τα μόνα που προτιμούνται από τους Καρδιτσιώτες και ο φραπές είναι πλέον παρελθόν.
Το ελληνικό freddo αποκτά σιγά-σιγά ιστορία και κουλτούρα. Το συναντάμε συνήθως σε δύο μορφές: Ανακατεμένο, αλλά και με κρύο αφρόγαλα από πάνω. Στο ανακατεμένο το γάλα που χρησιμοποιούμε είναι εβαπορέ και στο freddo cappuccino γάλα με 1,5% λιπαρά. Δεν είναι όμως λίγοι αυτοί που προτιμούν μία εκδοχή του καφέ με 0 ή με 3,5% λιπαρά, ακόμα και με εβαπορέ.
Έχουν περάσει πάνω από 25 χρόνια από την πρώτη φορά που παρασκευάστηκε ο πρώτος freddo cappuccino στην πόλη μας. Ένας καφές που έμεινε αναλλοίωτος μέσα στα χρόνια. Που μεταφέρθηκε από γενιά σε γενιά. Είναι ο πρώτος σε κατανάλωση καφές των εφήβων, αλλά παραμένει εξίσου αγαπημένος σε ανθρώπους κάθε ηλικίας. Αυτή η κρύα εκδοχή του cappuccino φτιάχτηκε ανορθόδοξα, παραβαίνοντας βασικούς κανόνες των Ιταλών barista. Αυτή η μικρή ατασθαλία που οδήγησε στον freddo cappuccino είναι που χαρακτηρίζει αυτόν τον καφέ στη συνείδησή μου σαν τοπικό προϊόν. Και νομίζω πως δικαιούται να έχει μόνο ένα όνομα: Freddo Capuccino Traditional Karditsa Style!
Υλικά:
Διπλή δόση espresso 50 ml
Γάλα εβαπορέ 60 ml
Ζάχαρη
Πάγος
Εκτέλεση:
Χτυπάμε σε μεταλλική “μόττα” όλα τα υλικά μαζί με 2 παγάκια.
Σερβίρουμε με πάγο σε μεγάλο ποτήρι 370 ml και πασπαλίζουμε με κανέλα.
Tip: Το γάλα να είναι κρύο.
Σήμερα η δημοφιλία και η εμπορικότητα του συγκεκριμένου καφέ είναι αδιαπραγμάτευτη. Έτσι, ενώ πολλές αλυσσίδες καταστημάτων λανσάρουν μυστικές συνταγές, ο συγκεκριμένος τρόπος παραγωγής του freddo cappuccino παραμένει αξεπέραστος.
Στην υγεία σας!